Juist voor de startende leerkracht is het belangrijk een eigen professionele identiteit te ontwikkelen in een belangrijke fase van de beroepsontwikkeling (RUG, 2015). Het is dan ook van groot belang alert te zijn op deze mogelijke problemen, en startende leerkrachten te ondersteunen, te faciliteren en hen te blijven uitdagen hun expertise verder te ontwikkelen, waardoor groei mogelijk is in het beroep (Kessels, 2010). Een adequaat begeleidingsprogramma ondersteunt deze ambitie en ontwikkelingen. Tegelijkertijd kan een dergelijk programma mede invloed hebben op de kwaliteit van het onderwijs in de school: de school als een lerende gemeenschap op alle niveau 's (Timmermans, 2016).
"Na een jaar als invaller gewerkt te hebben, kreeg Nienke de gelegenheid om op de invalschool te blijven. Echter niet met haar eigen klas, maar twee dagen voor groep 3/4, één dag voor groep 1/2 en één dag voor groep 5/6. Waar een gemiddelde leraar een combinatiegroep vaak al lastig vindt, stond Nienke voor de opdracht om met drie combinatiegroepen van verschillende niveaus te werken, zodat ze wekelijks met zo'n 90 verschillende kinderen werkt. Nu een jaar verder heeft ze nog steeds drie verschillende klassen, maar wel van hetzelfde niveau: groep 1/2".
Bovenstaande heeft geïnspireerd en geleid tot het opstellen en uitvoeren van een bovenschool begeleidingsdocument gericht op starters binnen de stichting OPO Hof van Twente. Vanaf het schooljaar 2019-2020 is er gewerkt aan een begeleidingsprogramma en na inzage en goedkeuring van het document door alle locatiedirecteuren, wordt de begeleiding sinds dit schooljaar (2020-2021) volgens het beschreven programma uitgevoerd.
In het kort houdt de begeleiding het volgende in:
Het voeren van startgesprekken:
Starters à Iedere starter vult voorafgaand aan het schooljaar een gespreksformulier in. Via dit formulier wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling die de starter de afgelopen vier jaar heeft doorgemaakt tijdens de studie en op welke wijze deze ontwikkeling voortgezet kan worden. Wie of wat heeft de startende leerkracht nodig om deze ontwikkeling zo optimaal mogelijk voort te zetten. Doel hiervan is oog hebben voor en inzetten op het creëren van een doorgaande lijn in de ontwikkeling van de starter, zodat deze niet direct wordt opgeslokt door de praktijk. Een ander doel is het leren kennen en gebruik maken van de kwaliteiten waarmee de starter de school binnenkomt. Wat heeft hij/zij de school te bieden en op welke manier kunnen deze kwaliteiten vanaf het begin al ingezet worden binnen de school/stichting.
Locatiedirecteur à Op basis van het begeleidingsdocument en het ingevulde gespreksformulier door de starter, vindt vervolgens een startgesprek plaats met de locatiedirecteur waar de starter werkzaam is. Tijdens dit gesprek wordt gesproken over de haalbaarheid van de minimale voorwaarden die voor de startende collega aanwezig moeten zijn en de taken/ rollen die een ieder inneemt in de begeleiding.
Driehoeks-, functioneringsgesprekken:
Tijdens de functioneringsgesprekken sluit naast de starter en de locatiedirecteur ook de startersbegeleider aan. Het ingevulde functioneringsgespreksformulier, zal icm het eerder genoemde gespreksformulier, de leidraad van het gesprek zijn. Doel van dit driehoeksgesprek is de lijnen tussen starter, locatiedirecteur en startersbegeleider kort en transparant te houden.
Junior Leraar
Junior Leraar is een belangrijke bron in de begeleiding van de startende leerkrachten. Er wordt gebruik gemaakt van de app om de ontwikkeling op didactische-, pedagogische bekwaamheid en collegiale samenwerking goed in beeld te brengen en hierop doelgericht te reflecteren. Daarnaast biedt Junior Leraar leer-werkkaarten die tijdens themabijeenkomsten ingezet kunnen worden om zo verschillende theorieën te kunnen koppelen aan de praktijk.
Lesbezoeken:
In het eerste begeleidingsjaar, wordt er minimaal 4x een lesbezoek gepland door de begeleider met daarop volgend een voortgangsgesprek. Op basis van de individuele begeleidingsbehoeften van de starters, kunnen dat er uiteraard meer zijn (begeleiding op maat).
Intervisie-, themabijeenkomsten:
Alle starters komen 5x in het schooljaar bij elkaar voor intervisie (delen van ervaringen), gekoppeld aan een themabijeenkomst. Het is de bedoeling dat de thema's door de starters aangedragen worden, zodat ook deze bijeenkomsten zoveel mogelijk op maat kunnen worden aangeboden.
Met het goed neerzetten van de begeleiding van startende leerkrachten, wordt tegemoet gekomen aan de kwaliteit en behoeften op drie verschillende niveaus:
- Ondersteunen van startende leraren (behoefte starters)
- Stimuleren van professionele groei (behoefte leerlingen)
- Bevorderen van een lerende cultuur (behoefte scholen)
"Een leven lang leren" kan net als bij kinderen alleen in een veilige leer-, werkomgeving. De stichting OPO Hof van Twente werkt daar, mede door in te zetten op het begeleiden van starters, graag aan mee!